مدلیابی هیجان‌های تحصیلی بر مبنای کیفیت روابط والد-فرزندی با میانجیگری سرمایه روان‌شناختی

•   آرشیو : نسخه زمستان 1400 - جلد دوم
•   کد پذیرش : 11850
•   موضوع : روانشناسی تربیتی
• نویسنده/گان : | نازنین محمدی، صغری ابراهیمی قوام، فریبرز درتاج
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : این پژوهش با هدف مدلیابی هیجان‌های تحصیلی بر مبنای کیفیت روابط والد-فرزندی و با میانجیگری سرمایه روان‌شناختی صورت پذیرفت و به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-همبستگی است و تحلیل آن بر اساس مدل ساختاری انجام گرفته است. جامعه آماری شامل تمام دانش-آموز دختر پایۀ دهم دورۀ دوم دبیرستان¬های دولتی منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 1395-1396 است که از میان آن‌ها تعداد 400 نفر به صورت تصادفی و با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردیدند. در پژوهش حاضر به منظور گردآوری اطلاعات از سه پرسشنامۀ روابط والد- فرزندی (PCRS)، سرمایه‌ روان‌شناختی (PCQ) و هیجان‌های تحصیلی (AEQ) استفاده‌شده است و تحلیل داده با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و LISREL صورت پذیرفته است. ویژگی روان‌سنجی این ابزارها در مطالعه حاضر بررسی و از مطلوبیت آن‌ها اطمینان حاصل گشته است. نتایج پژوهش نشان داد، هیجان‌های تحصیلی به طور مستقیم از کیفیت روابط مادر-فرزندی و کیفیت روابط پدر- فرزندی و سرمایه‌ روان‌شناختی اثر می‌پذیرد. همچنین کیفیت روابط مادر-فرزندی و کیفیت روابط پدر-فرزندی به طور غیرمستقیم و با واسطه‌گری سرمایه روان‌شناختی بر هیجان‌های تحصیلی اثر می‌گذارد. یافته‌های پژوهش حاضر می‌تواند از طریق ارتقاء کیفیت روابط والدین و فرزندان و بهبود مؤلفه‌های سرمایه روان‌شناختی آنان (خودکارآمدی، امید، تاب‌آوری و خوش‌بینی) موجبات افزایش هیجان‌های‌ مثبت دانش آموزان در حین یادگیری و کاهش هیجان‌های‌ منفی را به وجود آورد.
•   لیست منابع : [1] آزادی، م.، فرزاد، و.، سعدی پور، ا.، خوش نویسان، ز.، و کریمی، ع. (1396). رابطه دل‌بستگی به پدر و عملکرد تحصیلی: نقش واسطه‌ای نظم دهی هیجان، مجله علوم پزشکی رازی، 24(154) ، 64-72.
  [2] بدری گرگری، ر.، و قره آغاجی، س. (1394). نقش خودکارآمدی، ارزش تکلیف و جهت‌گیری هدف در پیش‌بینی هیجان‌های تحصیلی ریاضی، سومین کنفرانس ملی روان‌شناسی و علوم تربیتی، شادگان، ایران.
  [3] برین، ز.، رضانیا، م.، دمیری، ا.، و شرفی، ا. (1394)، تأثیر الگوهای ارتباطی خانوادگی و خوش‌بینی و شادکامی جوانان، اولین همایش علمی پژوهشی روانشناسی، علوم تربیتی و آسیب‌شناسی جامعه، کرمان، ایران.
  [4] حسینی، ف.، و خیّر، م. (1390). نقش ارزیابی شناختی در تبیین رابطه ابعاد فرزندپروری با هیجانات تحصیلی ریاضی و تنظیم هیجانی، مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 3(1)، 17-46.
  [5] خیرمندی، ش.، و امیدی، م. (1395). بررسی رابطه دل‌بستگی به پدر و تاب‌آوری تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر سال سوم مقطع متوسطه شهرستان پلدختر، کنفرانس ملی دانش و فناوری روانشناسی، علوم تربیتی و جامع روانشناسی ایران، تهران، ایران.
  [6] خیرمندی، ش.، و امیدی، م. (1395). بررسی رابطه دل‌بستگی به مادر و تاب‌آوری تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر سال سوم مقطع متوسطه شهرستان پلدختر، کنفرانس ملی دانش و فناوری روانشناسی، علوم تربیتی و جامع روانشناسی ایران، تهران، ایران.
  [7] شکوهی یکتا، م.، شهائیان، آ.، و پرند، ا. (1391). روان‌شناسی خانواده، تهران: تیمورزاده: طبیب.
  [8] فرخی، ا.، و سبزی، ن. (1394). شادکامی و ادراک الگوی ارتباطی خانواده: نقش واسطه‌ای سرمایه روان‌شناختی، فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، (43)، 313-323.
  [9] قره داغی قهرمانلو، آ. (1391). بررسی رابطه کیفیت زندگی و سبک‌های فرزندپروری والدین با سطح تاب‌آوری و عملکرد تحصیلی فرزندان آنان در منطقه 8 تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  [10] قنبری، ف. (1392). رابطه ادراک از فرزندپروری والدین با تاب‌آوری و خودکارآمدی در دانشجویان دانشگاه زنجان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زنجان.
  [11] کاشفی، ز.، و حمیدی طوقچی، م. (1395). رابطۀ بین الگوهای ارتباطی خانواده و تنظیم شناختی هیجان با کارکرد خانواده زوجین شهر اصفهان، چهارمین کنفرانس بین‌المللی علوم و مهندسی، رم، ایتالیا.
  [12] میرزایی، ف.، و اشرفی، م. (1390). رابطۀ الگوی ارتباطی خانواده و امید، دومین همایش ملی روان‌شناسی: روان‌شناسی خانواده، مرودشت، ایران.
  [13] نیسی، ع.، ارشدی، ن.، و رحیمی، ا. (1390). رابطۀ علّی سرمایه روان‌شناختی با هیجان‌های مثبت، بهزیستی روان‌شناختی، عملکرد شغلی و التزام شغلی، مجله دستاوردهای روان‌شناختی (علوم تربیتی و روانشناسی)، 4(1)، 19-46.
  [14] هاشمی، ز.، و جوکار، ب. (1392). مدل یابی علّی تاب‌آوری هیجانی: نقش دل‌بستگی به والدین و همسالان، راهبردهای مقابله‌ای و تنظیم شناختی هیجانات، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات روان‌شناختی، 9(1)، 9-38.
  [15] یوسف وند، م.، قدم پور، ع.، صادقی، م.، و غلامرضایی، س. (1397). نقش پایستگی آموزشی، مکان کنترل و هیجانات تحصیلی در پیش‌بینی تاب‌آوری تحصیلی، فصلنامه تدریس پژوهی، 6(4)، 127-144.
  [16] Avey,B. et al. (2006). The plications positive psychological capital on employee absenteeism. Journal of Leadership and Organizational Studies, 13-20.
  [17] Bauer, A. M., Keefe, C. H., & Shea, T. M. (2001). Students with learning and emotional/behavioral disorders. New Jersey: Merrill/Prentice-Hall.
  [18] Bong, M. (2008). Effect of parent-child relationship and classroom goal structure on motivation, help-seeking avoidance and cheating. Journal of Experimental Education, 76(2), 191-217.
  [19] Carmona–Halty, M., Salanova, S., & Schaufeli, W. (2020). The strengthening starts at home: parent–child relationships, psychological capital, and academic performance –a longitudinal mediation analysis. Current Psychology.
  [20] Daoyang,W., Mingming, H., & Xin, Y. (2017). Positive academic emotions and psychological resilience among rural-to-urban migrant adolescents in China. Scientific Journal Publishers, 45(10), 1665-1674.
  [21] Eisenberg, N., Zhou, Q., Spinrad, T., Valiente, C., Fabes, R., & Liew, J. (2005). Relations among positive parenting, children's effortful control, and externalizing problems: a three‐wave longitudinal study. Society for Research in Child Development, 76(5), 1055-1071.
  [22] Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56, 218-226.
  [23] Goetz, T., Frenzel, A., Hall, N., & Perkun,R. (2008). Antecedents of academic, emotions: Testing the internal/external frame of reference model for academic enjoyment. Contemporary Educational Psychology, 33, 9-33.
  [24] Goetz, T., Pekrun, R., Hall, N. C., & Haag, L. (2006). Academic emotions from a social cognitive perspective: Antecedents and domain specificity of students effect in the context of Latin instruction. British Journal of Educational Psychology, 76, 289-308.
  [25] Hayat, A., Shateri, K., Amini, M., & Shokrpour, N. (2020). Relationships between academic self-efficacy, learning-related emotions, and metacognitive learning strategies with academic performance in medical students: a structural equation model. BMC Medical Education, 20(76), 20-76.
  [26] Luthans, F., Youssef, C., & Avolio, B. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford, England: Oxford University Press.
  [27] Mulyadi, S., Rahardjo, W., & Basuki, H. (2016). The role of parent-child relationship, self-esteem, academic self-efficacy to academic stress. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 217, 603 – 608.
  [28] Norman, S. M., Avey, J. B., Nimnicht, J. L., & Pigeon, N. G. (2010). The interactive effects of psychological capital and organizational identity on employee organizational citizenship and deviance behavior. Journal of Leadership and Organizational Studies, 17(4), 380-391.
  [29] Perkun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18, 315-341.
  [30] Peleg-Popko, O. (2002). Children's test anxiety and family interaction patterns. Anxiety Stress and Coping, 15(1), 45-59.
  [31] McCarthy, C. J., Lambert, R. C., & Seraphine, A. E. (2004). Adaptive family functioning and emotion regulation capacities as predictors of college students, appraisals and emotion valence following conflict with their parent. Cognition and Emotion, 18(1), 97-124.
  [32] Yuan, SH., Weiser, D., & Fischer, J. (2016). Self-efficacy, parent–child relationships, and academic performance: a comparison of European American and Asian American college students. Social Psychology of Education, 19, 261–280.
•   کلمات کلیدی به فارسی : هیجان‌های تحصیلی، کیفیت روابط والد-فرزندی، کیفیت روابط پدر-فرزندی، کیفیت روابط مادر-فرزندی، سرمایه روان‌شناختی.
•   چکیده مقاله به انگلیسی : The aim of this study was to model academic emotions based on the quality of parent-child relationships and mediated by psychological capital. It is applied in terms of purpose and descriptive-correlational in terms of purpose. The statistical population includes all female students in the tenth grade of the second year of public high schools in District 5 of Tehran in the academic year 2016-2017, from which 400 people were randomly selected using multi-stage cluster sampling. In the present study, in order to collect information, three questionnaires of parent-child relationship (PCRS), psychological capital (PCQ) and academic excitement (AEQ) were used and data analysis was performed using SPSS and LISREL software. The psychometric properties of these tools have been investigated in the present study and their usefulness has been ensured. The results showed that academic emotions are directly affected by the quality of mother-child relationships and the quality of father-child relationships and psychological capital. Also, the quality of mother-child relationships and the quality of father-child relationships indirectly affect academic excitement through the mediation of psychological capital. The findings of the present study can increase the positive emotions of students while learning and reduce the negative emotions by improving the quality of parent-child relationships and improving the components of their psychological capital (self-efficacy, hope, resilience and optimism).
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : Academic Emotions, Parent-Child Relationship Quality, Father-Child Relationship Quality, Mather-Child Relationship Quality, Psychological capital
•  صفحات : 70-85
•   دانلود فایل ( 584.93 KB )