اثربخشی برنامه آموزشی تفکر «شِر» بر نقایص پردازش شناختی، حل مساله، تصمیم گیری و همدلی کودکان10-12 ساله درگیربا بحران پیش نوجوانی
  •   آرشیو : نسخه بهار 1402 - جلد دوم
  •   کد پذیرش : 11994
  •   موضوع : سایر شاخه های روانشناسی
  • نویسنده/گان : | فاطمه محبی، منصوره بهرامی پور
  •   زبان : فارسی
  •   نوع مقاله : پژوهشی
  •   چکیده مقاله به فارسی : پژوهش حاضر با هدف اثربخشی برنامه آموزشی تفکر شِر بر نقایص پردازش شناختی، حل مساله، تصمیم گیری و همدلی کودکان10-12 ساله درگیر با بحران پیش نوجوانی انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی و طرح گروه آزمایشی- کنترل با پیش آزمون، پس آزمون و دوره پیگیری 45 روزه بود. جامعه پژوهش شامل والدین کودکان 12-10 ساله در زمستان 1400 بود که 40 نفر از والدین به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 20 نفر)، به طور تصادفی گمارده شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 60 دقیقه ای هفته ای یک بار، تحت برنامة آموزش قرار گرفت در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله¬ای دریافت نکردند. ابزار شامل مقیاس خطاهای شناختی (کووین، دوزس و اوجونویز، 2011)، پرسشنامه حل مساله (هپنر و پترسن، 1982)، پرسشنامه سبک تصمیم-گیری (اسکات و بروس، 1995)، پرسشنامه همدلی (آیزنبرگ و فابز، 1998) و پرسشنامه مهارت اجتماعی گرشام و الیوت (1990) بود. داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری با استفاده از نرم افزار آماری spssنسخه 26 مورد تحلیل قرار گرفتند. نتايج تحليل واریانس اندازه گيري مكرر نشان داد برنامه آموزشی تفکر شر بر نقایص پردازش شناختی، حل مساله و سبك هاي تصميم گيري موثر است (001/0>p)؛ ولی در مورد همدلي تاثیر معناداری نداشت. بنابراین مداخلات شناختي تفکر در ارتقای حل مسئله و تصمیم گیری دانش آموزان در سنین پیش-نوجوانی تاثیر بسزایی دارد.
  •   لیست منابع : [1] اکبری، معصومه؛ اشرفی، عماد و رجب، اسداله. (1397). اثربخشی آموزش خطاهای شناختی به شیوه¬ی فلسفه برای کودکان و نوجوانان بر خطاهای شناختی، تندرستی و میزان قند خون کودکان و نوجوانان مبتال به دیابت نوع یک. مجله دیابت و متابولیسم ایران، 18(4)، 206-199.
    [2] اکبری، مهرداد و زارع، حسین. (1391). پيش¬بيني رفتارهاي مخاطره آميز در نوجوانان و ارتباط آن با هيجان طلبي و سبك¬هاي تصميم¬گيري. فصلنامه علمی- پژوهشی در سلامت روانشناختی، 8، (1)، 65-57.
    [3] پروت، تامپسون و براون، داگلاس. (2017). مشاوره و روان¬درمانی با کودکان و نوجوانان. ترجمه حسن فرهی (1397). تهران انتشارات: ارجمند.
    [4] تابش، فهیمه و زارع، حسین. (1391). تاثیرآموزش مهارت‌های هوش هیجانی بر سبک¬های تصمیم¬گیری عقلایی، شهودی، اجتنابی، وابسته و آنی. مجله علوم رفتاری، 6(4)،323-329.
    [5] خسروی لاریجانی، ماجده؛ محمدپناه اردکان، عذرا؛ چوبفروش¬زاده، آزاده و دهقانی اشکذری، ابراهیم. (1399). تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه همدلی کودک و نوجوان. فصلنامه پژوهش¬های کاربردی روانشناختی، 11(4)، 263-280.
    [6] خسروی، زهره؛ درویزه، زهرا و رفعتی، مریم. (1377). نقش حالت‌های خلقی بر شیوه ارزیابی دانش‌آموزان دختر. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران، ۱ ۴ (۱) ،۴۶-۳۵
    [7] خیرمند، مرضیه؛ اعتباريان، اکبر و صادقی، آرزو. (1393). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و سبک¬هاي تصمیم‌گیري مديران کارخانه پلی اکريل اصفهان. فصلنامه مديريت توسعه و تحول، 19 (19) ، 19-30.
    [8] راستگو، اعظم؛ نادری، عزت‌اله؛ شریعتمداری، علی و سیف نراقی، مریم. (1389). بررسی تاثیر آموزش سواد اطلاعاتی اینترنت بر رشد مهارت‌های حل مساله دانشجویان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1(4)، 1-22.
    [9] زارع، حسین و نهروانیان، پروانه.(1396). تاثیر دوره آموزش تفکر انتقادی بر سبک‌های تصمیم‌گیری و سبک‌های حل مساله. راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(9)، 31-13.
    [10] سيف، علی اکبر. (1398). تغيير رفتار و رفتاردرمانی نظريه‌ها و روش‌ها. تهران: نشر دوران.
    [11] شر، میرنا و ایزرائلف، رابرتا. (2012). آموزش تفکر به کودکان و نوجوانان 8 تا 12 سال برای حل مشکلات آغاز نوجوانی، ترجمه آزیتا زمانی (1393)، تهران: انتشارات ارجمند.
    [12] شکوهی یکتا، محسن؛ دوایی، مهدی؛ زمانی، نیره؛ پورکریمی، جواد و شریفی، علی. (1393). تأثير آموزش برنامة "من مي‌توانم مشكل را حل كنم" بر بهبود مهارت حل مسئله و مهارت¬هاي اجتماعي دانش¬آموزان پيش¬دبستاني و پاية اول. فصلنامه تازه¬های علوم شناختی، 15(59)، 82-72.
    [13] شهیم، سیما و یوسفی، فریده. (1378). پرسشنامه مشکلات رفتاری کودکان پیش¬دبستانی (ویژه والدین). مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 1(29)،19-32.
    [14] کاکابرایی،کیوان و صیدی، مریم. (1397). اثربخشی آموزش مهارت‌های حل مسئله بین فردی بر حل مسئله اجتماعی دانش‌آموزان پیش دبستانی. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 9(4)، 175-159.
    [15] مرادی، زهرا. (1399). بررسی اثر بخشی آموزش شناختی- رفتاری بر بهزیستی روان شناختی، خود دلسوزی و سبک-های تصمیم¬گیری در کارکنان ذوب آهن اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد.
    [16] هومن، حیدرعلی. (۱۳۹۳). شناخت روش علمی در علوم رفتاری. تهران: انتشارات سمت. چاپ ششم
    [17] Aldrup, K., Carstensen, B.,& Klusmann, U .(2022). Is Empathy the Key to Effective Teaching? A Systematic Review of Its Association with Teacher-Student Interactions and Student Outcomes. Educ Psychol Rev
    [18] Afrin, S., Nasrullah, S.M., Dalal, K. et al.(2022). Mental health status of adolescents in-home quarantine: a multi-region, cross-sectional study during COVID-19 pandemic in Bangladesh. BMC Psychol 10, 116
    [19] Beck, A.T., Freeman, D.D., & Davis, D. (2004). Cognitive therapy of personality disorders (2d ed). New York: Guilford Press
    [20] Bolat, N., & Odaci, H. (2017). High school final year students' career decision making self efficacy, attachment styles and gender role orientations. Current Psychology, 36(2), 252-259.
    [21] Covin, R., Dozois, DJ., Ogniewicz, A., & Seeds, PM. (2011). Measuring cognitive errors: Initial development of the Cognitive Distortions Scale (CDS). Int J Cogn Ther,4(3),297-322.
    [22] Cardona-Isaza, A.J., Velert Jiménez, S., & Montoya-Castilla, I. (2022). Decision-making styles in adolescent offenders and non-offenders: Effects of emotional intelligence and empathy. Anuario de Psicología Jurídica, 32, 51-60.
    [23] Heppner, P.P. & Petersen, C.H. (1982). The development and implications of personal problem solving inventory. Journal of counseling psychology, 29, 66-75.
    [24] Eisenberg, N., & Fabes, R. A. (1998). Prosocial development. In W. Damon & N. Eisenberg (Ed.), Handbook of child psychology: Social, emotional, and personality development (p. 701–778). John Wiley & Sons, Inc
    [25] Gambetti, E., Zucchelli, M. M., Nori, R., & Giusberti, F. (2022). Default rules in investment decision-making: trait anxiety and decision-making styles. Financial Innovation, 8(1), 23.
    [26] Gresham,F.,& Elliott,S.N.(1990). Social Skills Rating System. Circle Pines, MN: American Guidance Services.
    [27] Halligan, S., Clark, D., & Ehlers, A. (2005). Cognitive processing, memory, and the develop of PTSD symptoms: two experimental analogue studies. Journal of Behavior therapy and experimental Psychiatry, 33, 73-89.
    [28] Hu, Y., & Jiang, X. (2022).Hope as an engine mediating the relation between parental attachment and social problem solving skills in adolescents. School Psychology International,43(3),237-252.
    [29] N’dure Baboudóttir F, Jandi Z, Indjai B, et al (2022). Adolescents amid emerging COVID-19 pandemic in Bissau, Guinea-Bissau: a qualitative study BMJ Paediatrics Open 2022;6:e001417.
    [30] Scott, S.G., Bruce, R.A. (1995). Decision-making style: the development and assessment of a new measure. Educational and Psychological Measurement, 55. 818-831
    [31] Tobias, S. (2013). Anxiety and cognitive processing of instruction. In Self-related cognitions in anxiety and motivation (pp. 45-64). Psychology Press.
    [32] Vohs, K. D., Baumeister, R. F., Schmeichel, B. J., Twenge, J. M., Nelson, N. M., & Tice, D. M.(2018). Making choices impairs subsequent self-control: A limited-resource account of decision making, self-regulation, and active initiative. Journalof Pers Soc Psychol, 94(5):883-898.
  •   کلمات کلیدی به فارسی : برنامه آموزشی تفکر شر، بحران پیش نوجوانی، نقایص شناختی، حل مساله، تصمیم گیری، همدلی.
  •   چکیده مقاله به انگلیسی : The current research was conducted with the aim of the effectiveness of the Sher thinking training program on the cognitive processing, problem solving, decision-making and empathy deficits of 10-12-year-old children involved in pre-adolescent crisis. The research method was semi-experimental and experimental-control group design with pre-test, post-test and follow-up period of 45 days. The research population included parents of children aged 10-12 years in the winter of 1400, 40 parents were selected by available sampling (non-probability, easy access) and randomly assigned to two experimental and control groups (20 people in each group). The experimental group received 10 sessions of 60 minutes once a week under the training program, while the control group did not receive any intervention. The tools include cognitive errors scale (Covin, Dozes and Ojonois, 2011), problem solving questionnaire (Heppner and Petersen, 1982), decision-making style questionnaire (Scott and Bruce, 1995), empathy questionnaire (Eisenberg and Fabes, 1998) and Social skill was Gresham and Elliott (1990). The data of the research were analyzed using the analysis of variance test with repeated measures using the statistical software spss version 26. The results of repeated measurement variance analysis showed that the evil thinking training program is effective on the defects of cognitive processing, problem solving and decision-making styles (p
  •   کلمات کلیدی به انگلیسی : years, cognitive processing detects, problem solving, decision, sympathy
  •  صفحات : 135-150
  •   دانلود فایل ( 1.58 MB )